Ortoreksiya nevroza (ON), sağlıklı beslenme takıntısı ile karakterize olan ve yaygınlığı her geçen gün artan bir yeme bozukluğudur. Ortoreksiya nervozanın gelişiminde birçok risk faktörünün rolü bulunmaktadır. Bu risk faktörlerinden biri de sosyal medya kullanımıdır. Mevcut sistematik gözden geçirme çalışmasında ortoreksiya nervozanın gelişiminde sosyal medyanın etkisinin daha iyi anlaşılabilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, PubMed, Sage Journals, Wiley Online Library ve Science Direct veri tabanlarında arama yapılmıştır. Bu bağlamda, “orthorexia”, “orthorexia nervosa”, “pathologically healthy eating” ve “social media” anahtar kelimeleri ile uluslararası veri tabanları taranmıştır. Ortoreksiya nervoza ile sosyal medya kullanımı arasındaki ilişkiyi ele alan ve yetişkin örneklemi ile gerçekleştirilen 11 çalışma incelenmiştir. Dahil edilen 11 çalışmanın yöntemsel özellikleri ve sonuçları bu sistematik derlemede sunulmuştur. Gözden geçirilen çalışmaların sonuçları kıyaslandığında genel olarak ortoreksiya nervoza ve sosyal medya kullanımının ilişkili olduğu görülmektedir. Ayrıca incelenen 11 çalışmadan sadece birinde ortoreksiya nervozanın sosyal medya kullanımı ile zayıf düzeyde ilişkili olduğu tespit edilmiştir. ON eğilimi olan kişiler ağırlıklı olarak sağlıklı beslenme ve spor-egzersiz önerilerini içeren web sayfalarını takip etmektedirler. Sosyal medya kullanımı ON eğilimini hem arttırabilmektedir. Hem de kişilerin iyileşmelerine katkı sunabilmektedir (beden olumlama ve sezgisel yemeye teşvik yoluyla vb.) Yeni bir kavram olan ortoreksiya nervozanın sosyal medya kullanımı ile ilişkisinin daha iyi anlaşılabilmesi için daha çok çalışmaya ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Araştırmaların bulguları ilgili literatür doğrultusunda tartışılmıştır.
Key words: Yeme bozuklukları, ortoreksiya nervoza, sosyal medya, sağlıklı beslenme, sistematik gözden geçirme.
|
